Kastamonu’nun Hafızasına Açılan Kapı: Yücebıyıklar Konağı’nda ‘’Yaşayan Müze ve Şehir Arşivi’’

Kastamonu Üniversitesi Yaşayan Müze ve Şehir Arşivi açıldı. Törene, Kastamonu Vali Yardımcısı Aydın Ergün, Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Mehmet Atalan ve Prof. Dr. Selahattin Kaymakcı, Yücebıyıklar Ailesi’nden Namık, Adil, Akay, Rıfat, Mihriban Yücebıyık ve Sümeyra Kırlı ile kamu kurumları ve STK temsilcileri açılış törenine katıldı.

Açılış töreni öncesinde Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Müzikoloji Bölümü öğrencileri türküler seslendirdi. Etkinlikte, Kastamonu Atabeygazi Derneği üyeleri de Sepetçioğlu Halk Oyunu gösterisiyle izleyicilere geleneksel bir şölen sundu.

Şeyh Şaban-ı Veli Caddesi üzerinde zamana direnen mimarisiyle yükselen Yücebıyıklar Konağı, Kastamonu’nun köklü geçmişine ışık tutacak kültürel bir merkez olarak yeniden hayat buldu. Kastamonu Üniversitesi öncülüğünde hayata geçirilen proje ile konak, “Yaşayan Müze ve Şehir Arşivi”ne dönüştürülerek sadece bir sergi mekânı değil, aynı zamanda kentin hafızasını taşıyan bir etkileşim alanına dönüştü.

Proje kapsamında, Kastamonu’nun sosyal, kültürel ve tarihsel birikimini yansıtan belgeler, objeler ve görsel materyaller titizlikle derlenerek halkın ziyaretine sunuldu. Her bir parça, bu topraklarda yaşanmış hayatların, geleneklerin ve toplumsal dönüşümlerin sessiz tanığı olarak müzenin belleğinde yerini aldı. Müze sadece geçmişi anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda ziyaretçiyi bu tarihin parçası kılmayı hedefliyor. “Yaşayan müze” anlayışı doğrultusunda düzenlenecek atölyeler, sergiler ve kültürel etkinliklerle mekânın yaşayan bir kültür sahnesine dönüşmesi planlanıyor. Bu yönüyle müze, hem öğrenmenin hem de katılımcı deneyimlerin merkezi olmayı amaçlıyor.

Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, projenin yalnızca akademik bir girişim değil, aynı zamanda güçlü bir toplumsal sorumluluk anlayışının ürünü olduğunu vurguladı. Kastamonu’nun, somut olmayan kültürel miras açısından Türkiye’nin en zengin bölgelerinden biri olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, bu zenginliği koruma ve geleceğe taşıma amacının projeye yön veren temel motivasyon olduğunu ifade etti. Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, ildeki somut ve somut olmayan kültürel miras ögelerinin, Kastamonu’yu Anadolu’nun en değerli kültür merkezlerinden biri haline getirdiğini ifade etti. Bu mirasların korunarak gelecek nesillere aktarılmasının büyük önem taşıdığını belirten Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Mahmut Bey Camii gibi somut kültürel varlıkların yanı sıra Kastamonu’nun yerel değerleri arasında bulunan Azdavay ve Pınarbaşı kadın başlıkları, çarşaf bağı, geleneksel kızak yarışları gibi somut olmayan kültürel ögelerin de bu mirası zenginleştirdiğini vurguladı.

Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, Kastamonu’nun bu denli zengin bir kültürel altyapıya sahip olmasının, Yaşayan Müze ve Şehir Arşivi gibi projelerin hayata geçirilmesine ilham verdiğini belirtti. Bu müze ve arşivde, hem somut kültürel miras unsurlarının hem de sözlü gelenekler, ritüeller, el sanatları gibi somut olmayan kültürel ögelerin bir arada sergileneceğini ifade etti. Bu sayede, Kastamonu’nun tarihi ve kültürel birikiminin, yerel halk ve ziyaretçiler tarafından daha derinlemesine keşfedilebileceği bir alan yaratıldığını söyledi.

Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, Yücebıyıklar Konağı’nda kurulan müze ve şehir arşivinin yalnızca nesnelerin sergilendiği bir alan olmadığını; aynı zamanda yaşayan kültürün izlerini taşıyan, halkla iç içe bir öğrenme ve paylaşım mekânı olarak kurgulandığını dile getirdi. Koleksiyonlar arasında yapıdan mutfak eşyalarına, tarım aletlerinden geleneksel oyuncaklara ve kıyafetlere kadar birçok somut kültür ögesinin yer aldığını belirten Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, aynı zamanda sözlü anlatılar, ritüeller, el sanatları ve geleneksel uygulamaların da bu yapının ayrılmaz bir parçası olacağını söyledi. Projeye birçok kurum ve kişinin katkı sunduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, başta konağı üniversiteye bağışlayan Yücebıyıklar Ailesi ile Kastamonu El Sanatları Eğitim Merkezi Müdürlüğü olmak üzere tüm destekçilere teşekkür etti. Konuşmasının sonunda, müzenin gelecekte de varlığını sürdürebilmesi için halkın ilgisi ve sahiplenmesinin büyük önem taşıdığını vurguladı.

Törende açılış konuşmasını gerçekleştiren Kastamonu Üniversitesi Türk Halk Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Gülten Küçükbasmacı, Kastamonu’nun zengin bir kültürel yapıya sahip olduğunu vurguladı. Geleneksel kültürün, modern yaşamın etkisiyle gündelik hayattaki görünürlüğünün azaldığına dikkat çeken Prof. Dr. Küçükbasmacı, bu değerlerin korunarak geleceğe taşınmasının ancak yaşayan müzeler gibi etkileşimli mekânlarla mümkün olabileceğini belirtti.

Yaşayan müzelerin, kültürel mirası yalnızca sergileyen değil, aynı zamanda onu yaşatan ve bu yolla öğreten yerler olduğunu ifade eden Prof. Dr. Küçükbasmacı, projenin temel amacının kültürel farkındalık oluşturmak olduğunu söyledi. Müzenin, her yaş grubundan bireyin katılım gösterebileceği, öğrenebileceği ve kültürel belleğe katkı sunabileceği bir mekân olarak tasarlandığını belirten Prof. Dr. Küçükbasmacı, Kastamonu kültürünü sadece anlatmakla kalmayıp, onu birlikte yaşamak ve hissettirmek istediklerini dile getirdi.

Törende söz alan Kastamonu Üniversitesi Kültür Sanat Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Zeki Gürel, Kastamonu’nun coğrafi sınırları kadar tarihsel birikimiyle de dikkat çeken bir şehir olduğuna dikkat çekti. Kadıköy’den Boyabat’a kadar uzanan geniş bir bölgeyi kapsayan Kastamonu’nun, tarih yazımı açısından sahip olduğu özgün konuma vurgu yaptı.

Kentin tarihine dair derinlikli bir anlayış geliştirmek isteyenlerin öncelikle Kastamonu arşivlerine başvurması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Gürel, bu kaynaklara başvurmadan yazılacak herhangi bir tarih anlatısının eksik kalacağını ifade etti. Geçmişte olduğu gibi bugün de Kastamonu’nun önemli bir kültür merkezi olma özelliğini taşıdığını söyleyen Prof. Dr. Gürel, bu kimliğin gelecekte de korunacağına olan inancını paylaştı. Millî Mücadele döneminin daha iyi anlaşılması için Kastamonu tarihine dönüp bakmanın kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Gürel, bu bağlamda önemli bir adım olarak Mehmet Akif Ersoy’un Kastamonu’daki ikametgâhının müze olarak düzenlenmesi yönündeki çalışmaların başladığını müjdeledi.

Kastamonu Üniversitesi Tarih ve Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Rabia Aktaş, müze, kütüphane ve arşivlerin sadece geçmişin izlerini taşıyan yapılar olmadığını, aynı zamanda bir toplumun toplumsal, kültürel ve sanatsal belleğini geleceğe taşıyan köprüler olduğunu ifade etti. Konuşmasında, yürütülen çalışmaların yalnızca akademik bir faaliyetle sınırlı olmadığını belirten Doç. Dr. Aktaş, Kastamonu Üniversitesi bünyesindeki farklı araştırma merkezlerinin ortak bir hedef etrafında buluştuğunu dile getirdi. Bu hedefin ise şehrin tarihsel birikimini görünür kılmak ve kültürel mirası günümüzle buluşturarak gelecek kuşaklara aktarmak olduğunun altını çizdi.

Doç. Dr. Aktaş’ın ardından söz alan Namık Yücebıyık ise, üniversiteye hibe edilen konağın böyle anlamlı bir projeye ev sahipliği yapmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Yücebıyık, konağın Kastamonu’nun kültürel kimliğini yaşatacak bir merkeze dönüşmesinden dolayı gurur duyduklarını belirterek, bu sürecin kente ve gelecek nesillere önemli katkılar sağlayacağına inandıklarını ifade etti.

Kastamonu Vali Yardımcısı Aydın Ergün de kentin tarihsel birikimine dikkat çeken bir değerlendirmede bulundu. Kastamonu’nun yüzyıllardır zengin kültürü, köklü gelenekleri ve güçlü toplumsal yapısıyla Anadolu’nun kültürel belleğinde özel bir yere sahip olduğunu belirten Vali Yardımcısı Ergün, açılışı yapılan müzenin bu hafızayı canlı tutmak adına önemli bir adım olduğunu ifade etti.

Vali Yardımcısı Ergün, bu müze sayesinde özellikle gençlerin ve kenti ziyaret eden misafirlerin, geçmişin izlerini yakından tanıma fırsatı bulurken, kültürel kimlikleriyle daha sağlam bağlar kurabileceklerini dile getirdi. Kastamonu’nun folklorik değerleri, geleneksel el sanatları, mutfak kültürü ve günlük yaşamına dair izlerin müzede somut biçimde sergilenecek olmasının, bu kültürel zenginliği yaşatmada önemli bir katkı sunacağını vurguladı.

Konuşmasının sonunda projeye katkı sunan üniversite yöneticilerine, akademik ve idari personele, destek veren kurumlara ve vatandaşlara teşekkür eden Vali Yardımcısı Ergün, Yaşayan Müze ve Şehir Arşivi’nin Kastamonu başta olmak üzere üniversite camiasına ve ülke kültürüne hayırlı olmasını temenni etti.

Konuşmaların ardından açılış kurdelesi kesildi. Vali Yardımcısı Ünal ve Rektör Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, beraberindeki heyet ile birlikte konağı gezdi.

Program sonunda protokol üyeleri ve ziyaretçiler daha sonra konağın önündeki alanda düzenlenen Hıdırellez etkinliklerine katıldı.

Haber: Tuğçe Karafakıoğlu / Mustafa Şahin

Fotoğraf: Tuğçe Karafakıoğlu