Prof. Dr. Fazlıoğlu, Kastamonu Üniversitesi’nde Konferans Verdi
Kastamonu Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Felsefe ve Bilim Tarihi Topluluğu tarafından düzenlenen “Nesne ile Yargı Arasında: İslam Felsefe-Bilim Tarihinde Matematik Felsefesi” konferansına Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu konuşmacı olarak katıldı.
Kastamonu Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Sezai Karakoç Salonu’nda düzenlenen konferansa Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Mehmet Atalan, Prof. Dr. Ömer Küçük, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Serhat Yılmaz, akademik ve idari personel ile öğrenciler katıldı.
Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu, konuşmasında matematik felsefesini ele alarak, matematiğin ürettiği bilgiyi ve dayandığı yöntemi tanımladı. Aristoteles ve İbni Sina ile modern bilimin karşılaştırılmasının doğru olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Fazlıoğlu, klasik geleneklerde matematiğin gerçeklik hakkında bilgi vermediğini aktardı.
Prof. Dr. Fazlıoğlu, “Herhangi bir gerçeklik küresindeki olgu ve olayların ilişkiselliğini ve düzenliliğini empirik olarak tespit edip içkin ya da aşkın ilkeye başvurarak mantık diliyle ifade etmektir” şeklinde bilimi tanımladı. Prof. Dr. Fazlıoğlu sözlerine şöyle devam etti: “Bir gerçeklik küresi var, fiziksel bir gerçeklik küresi. Burada bir ilişkisellik var; nesnelerin olduğu olayların bir ilişkiselliği var. Bu bir düzen ve tertip içinde. Ben bu düzeni empirik olarak alıyorum, içkin bir ilkeye (logos) veya aşkın bir ilkeye (Tanrı’ya) müracaat ederek bunu mantık diliyle ifade ediyorum. Klasik bilim budur.”
Prof. Dr. Fazlıoğlu, Osmanlı biliminde bilimin dilinin mantık olduğunu, dokuz mantık kitabı okutulduğunu, altı sayfa ile başlanıp, 500 sayfa ile bitirildiğini ifade etti. Farabi ve İbni Sina’nın metinlerinin de irdelendiğini söyleyen Prof. Dr. Fazlıoğlu, klasik geleneklerde güçlü mantık bilgisine sahip olan kültürlerin hakim kültürler olduğunu vurguladı.
Modern bilimde herhangi bir gerçeklik küresine bakıldığını olgu ve olayların ilişkiselliği ile ürettiği düzene yöneldiğini belirten Prof. Dr. Fazlıoğlu, o düzeninin empirik olarak tespit edildiğini fakat içkin ya da aşkın bilgiye başvurmadan matematik diliyle ifade edildiğini söyledi. Fazlıoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Amerikalı bir filozof diyor ki: ‘Evrensel çekim yasasındaki her bir parçacık, başka bir parçacığı kütlelerin çarpımı ile doğru orantılı ve aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak bir kuvvetle çeker.’ Quine’a göre ise bir bilimsel teoriyi anlamlı kılmak için matematik nesnelerine ihtiyaç duymamız, onların ontolojik statüsünü belirler.”
Einstein’a göre matematiğin keşfedilen bir şey olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Fazlıoğlu doğanın içinde matematiğin zaten var olduğunu söyledi. Tarihte özellikle Gazali’nin matematiğe çok ciddi bir şekilde önem vermesinden dolayı gerçekliğin matematikle bilinip bilinemediğinin tartışıldığını ifade eden Fazlıoğlu, İslam Hukuku’nun da matematik çalışmalarına ciddi bir katkısı olduğunu belirtti.
İslam dininde güneşin ve ayın hareketlerinin önemli olduğunu ifade eden Fazlıoğlu, “Tanrının emir ve nehiylerini matematikle daha iyi idrak ediyorsak, acaba tanrının yarattığı evreni matematikle yakalayabilir miyiz?” şeklinde sözlerine devam etti.
Konferans, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Serhat Yılmaz’ın Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu’na hediye takdimi ve Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Fatma Zehra Pattabanoğlu’nun plaket takdiminin ardından hatıra fotoğrafı çekimiyle sona erdi.
Haber-Fotoğraf: Miray Özkan-Nisa Çil