Bayramda ve Ramazan Sonrası Beslenmede Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Kastamonu Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Tatar, bayramda ve ramazan sonrası sağlıklı beslenmeyle ilgili merak edilen soruları cevapladı. Dr. Öğr. Üyesi Tatar, özellikle bayramda ikram edilen şekerli gıda ve besinlerin porsiyonlarına dikkat edilerek tüketilmesi gerektiğinin altını çizdi.

-Ramazan ayında yavaşlayan metabolizmamızı eski haline getirmek için ne yapmalıyız?

Normalde mucize besinler öneriliyor ama birçoğunun bilimsel geçerliliği yok. Şunu yerseniz metabolizmanız hızlanır gibi bilim dünyasında kabul görmüş net bir veri yok. Metabolizmayı hızlandırmak için fiziksel aktivite arttırılmalı ya da öğün sıklığı az az sık sık beslenme şeklinde olmalıdır.

-Ramazan ayından sonra vücudun su dengesini sağlamak için nelere dikkat etmeliyiz?

Su dengesiyle alakalı eğer vücutta bir sıvı kaybı söz konusu ise hemen devamında su tüketiminin olması lazım. Ramazanda böyle bir durum söz konusu değil, o esnada hemen su içmemiz mümkün olmayabiliyor… Ramazandan sonraki dönemde susamayı beklemeden kişilerin su içmesi lazım. Su içerken bir anda yüklenmekten ziyade yanında su şişesi bulundurup, yudum yudum içerek bunun sağlanması metabolizma için faydalı olur.

-Ramazan ayından sonra beslenme düzenimiz nasıl olmalı? Gün içerisinde kaç öğün yemeliyiz?

Son zamanlarda bilim dünyasında, Intermittent Fasting olarak isimlendirilen ya da aralıklı oruç olarak isimlendirilen yeni bir düşünce yapısı gelişti. Burada da öğünün ikiye düşürülmesi, günün belirli bir döneminde aç kalınması gerektiğine yönelik bir düşünce söz konusu. Bunun güvenirliğinin, sağlık etkisinin kanıtlanabilmesi için daha ileri çalışmalara ihtiyaç var.  Şimdilik az az sık sık beslenme önerisini tekrar ediyoruz ama ilerleyen dönemlerde aralıklı açlığın faydalı olduğuna dair kesin kanıtlar gelişirse o yönde önerimizi güncelleyebiliriz.

-Diyabet, kolesterol, tansiyon gibi sağlık sorunları olan kişiler bayramda nelere dikkat etmeli?

Diyabet hastalığına baktığımız zaman kişi insülin kullanıyorsa, insülin dozuna göre tatlı tüketimi sağlaması gerekiyor. İnsülin kullanmıyorsa da kan şekerini ayarlayabilmesi için sınırlandırarak tüketmesi lazım. Şöyle bir öneri de mevcut, diyabet hastalarının basit şekerden yüksek bir besin tükettiği zaman yanında protein kaynağı bir besinde tüketmesi tavsiye edilir…

Kolesterol hastaları doymuş yağ ve trans yağların daha az tüketiminde basit şekerin kolesterol hastası için etkisi var. Özellikle yağlı besinler tüketildiğinde dikkatli olmaları lazım…

Tansiyon hastaları için en önemli faktör tuz. Normalde bir kişi için önerilen tuz miktarı 5 gramdır. Ev ölçüsü ile bir miktar verecek olursak bir silme tatlı kaşığına denk gelir…

-Bayram sonrası kişiler diyetisyene giderek sağlıklı kilo vermek yerine, internette gördükleri şok diyet olarak adlandırılan beslenme programlarını uyguluyor.  Uzman eşliği dışında uygulanan bu beslenme programlarının kişiler üzerindeki etkisi nedir?

Normalde sağlıklı beslenme düzeninde karbonhidrat, protein ve yağın belirli oranlarda tüketilmesi gerekiyor. Karbonhidrat dediğimiz zaman toplam enerjinin karbonhidratta yüzde 55-60’ı gelecek şekilde, proteinlerden yüzde 12-15 , yağlardan ise yüzde 25-30’unun gelmesi isteniliyor. Mesela bu şok diyetlerde ya protein oranını ya da yağ oranını yükseltiyorlar. Ketojenik diyetlerin de yağ oranı yüksek karbonhidratı düşüktür…

Mesela proteini çok fazla yükselttiğimiz zaman böbreğe, karaciğere zarar verirsiniz. Yüksek miktarda tüketilen proteinin sindirilmesinde karaciğer ve börek ekstradan çalışıyor. Bu da uzun dönemde organların hasarına sebebiyet veriyor. Halk tabiriyle vücudu yoruyorsunuz. Bu tarz diyetlerde sağlık problemlerine yol açabiliyor. Sağlıklı bir diyetin sürdürülebilir olması önemli.

Haber- Büşra Sarıdoğan