Çocukları anlamanın yolu: Oyun Terapisi

Çocukları anlamak yetişkinleri anlamaktan daha zor olabilir. Çocuklar kendilerini ifade edecek
sözcükler kullanamaz ama duygularını, düşüncelerini ve hayal güçlerini yansıttığı oyunlarda
görebiliriz. Çocuklarda duygu temelli sorunlara, Oyun Terapisi uygulanıyor.
Klinik Psikolog Aytuna Ekici Erol ile Kastamonu Merkez’de yer alan ofisinde Oyun Terapisi ve Bilişsel Davranışçı Terapi hakkında konuştuk.

Oyun Terapisi nedir?
Oyun Terapisi oyuncaklar aracılığıyla çocuklar ihtiyaçlarını ifade etmeye olanak sağlayan
bir terapi yöntemi. Çocuğun oyun ortamında duygularını, düşüncelerini ve yaşadıklarını ifade
etme biçimi. Terapi esnasında duygusal problemleri ifade etmelerine yardımcı olacak çeşitli
oyuncaklar kullanıyoruz. Bunların arasında silahlar, yemekler, temizlik malzemeleri var. Bu tarz
şeylerle çocuklar kendilerine uygun oyuncakları seçerek aslında kendi duygularını ve içsel
çatışmalarını dışa vurum olarak gösteriyor.

Kimlerde uygulanır?
Çocuklarda, tuvalet problemleri, kekemelik, öfke problemi, kızgınlık,
şiddet, anne-babadan fazlaca ayrılamama, anksiyete gibi durumlarda uygulanabiliyor.
5 yaştan sonra artık okul çağı başladığı için uyum problemleri, akran zorbalığı, derslerinde
performansını yükseltmek istemesi bu tarz problemlerde de bize başvurabiliyorlar.

Oyun Terapisi kaç yaş aralığında uygulanır?
Oyun Terapisi 2-11 yaş arasında uygulanabiliyor çok rahat şekilde çünkü çocuğun tam oyun
oynama yaşı yaklaşık 1,5-2 yaştan başladığı için 11 yaştan sonrası biraz daha büyüme çağları
olduğu için yetişkinliğe yavaş yavaş adım atıyorlar. 2-11 yaş arası çok uygun bu konuda.

Oyun Terapisi ile evde oyun oynamanın farkı nedir?
En büyük farkı evde belli kurallar vardır ama oyun terapisinde sınır, kural yok. Odayı istediği
kadar dağıtabilir, istediği gibi oynayabilir, istediği gibi o 45 dakikayı kullanabilir. Seans 45
dakikadır oyun odası içerisinde istediği gibi davranabilir. Bu çocuğa müthiş özgüven
kazandırıyor. İkinci olarak, bunun eğitimini almış biriyle bu süreci yürütmek çok önemli. Ne kadar anne baba bilinçli de olsa eğitim almamış anne-babayla bu süreç yürütülemez. Oyun terapisti
olarak “yönlendirilmemiş oyun terapisi” yapıyorum. Çocuk ne derse onu uyguluyorum ama
aynı zamanda çocuğa yansıtma da yapıyorum. Bir şey hissettiği zaman, demek bunu hissettin
diyorum mesela.

Oyun Terapisi çocuğa neler kazandırır?
Öncelikle oyun terapisi çocuğun duygularını tanımlama ve daha iyi anlamasını sağlıyor.
Akranlarıyla, çevresiyle uyum problemleri yaşıyorsa daha sağlıklı, sosyal ilişkiler
kurabilmesine sebebiyet veriyor. Aynı zamanda kendisini ifade etme gücü artıyor ve
kendisini ifade etme gücünün yanında özgüveni artıyor, problemli davranışları azalıyor, daha
güçlü bağlar kurabiliyor, kendi karar verme yetisi artıyor ve bu verdiği kararların arkasında
durabilme potansiyeli artıyor.

Oyun Terapisi’nin birkaç türü var. Siz bunlardan hangisini uyguluyorsunuz?
Yönlendirici olmayan terapiyi tercih ediyorum. Yönlendirici oyun terapisinden kısaca şöyle
ifade edeyim; çocuk seansa gelir ve öncelikle odayı keşfeder, terapist orada bir figürdür.
Çocuk serbesttir tamamen, seanslarda nasıl yönlendirmek istiyorsa oyunu, oyunu kendisi
kurar, kendisi yönlendirir ayrıca terapisti de o yönlendirir. Terapistin burada yapması gereken
şey; koşulsuz kabullenme, bunu çocuğa hissettirme ve güven bağı oluşturmaya çalışmak.
Çocuk odada tamamen serbest, çocuk ne derse terapist onu yapar. Bunun şöyle bir avantajı
var; çocuk kendi başına karar almayı ve liderliği kendisi yönlendirmeyi öğreniyor.

Yetişkinlerde uyguladığınız terapi ekolü nedir? Bu ekolden biraz bahsedebilir misiniz?
Yetişkinlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’yi uyguluyorum. Buna kısaca BDT diyoruz. BDT
olumsuz ve işlevsel olmayan duygularımızın yerine daha gerçekçi ve işlevsel olan
duygularımızı koyma biçimimiz. Önce danışanın şikayetleri ne, onu buraya getiren şey nedir
ilk önce bunları soruyorum. İlk seansımız değerlendirme seansımız zaten. Daha sonra
danışanın farkında olduğu ya da olmadığı, seans içerisinde gözlemlediğim ve müdahale
edilmesi gereken, parmak basılması gereken noktaları danışanla birlikte aktif bir şekilde bu
süreci yönetiyoruz.

Bilişsel Davranışçı Terapi hangi sorunların çözülmesine yardımcı olur?
Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin iyi gelmediği çok az şey var. Bilimsel çalışmalarda iyi olduğu
gösteriyor. Kişilik bozuklukları, depresyon, anksiyete, panik atak, travma sonrası stres
bozukluğu, madde bağımlılığı, öfke kontrol bozukluğu bunlar gibi birçok rahatsızlıkta çok
olumlu sonuçlar verdiği gözlemlenmiş.

Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin diğer terapi ekolleriyle karşılaştırıldığında avantajları
nelerdir?
En önemli avantajlarından biri; tabiri caizse geçmişten daha çok geleceğe odaklama terapi
yöntemi. BDT aslında bize der ki; evet geçmişte kötü şeyler yaşamış olabilirsiniz ama şu an
içinde bulunduğumuz anı elimizde tutmak ve bunu yönlendirmek sizin elinizde. BDT’ nin en
büyük avantajlarından birisi çünkü daha gelecek odaklı ve daha pozitif
bakabilmemizi sağlıyor aslında. İkinci olarak büyük bir avantaj olarak yine, maddi ve
zamansal olarak çok büyük avantajları var.

Haber-Fotoğraf: Aslıhan KILIÇ